Sunday, January 31, 2016
Sunday, January 24, 2016
ในปัจจุบันเทคโนโลยีของกล้องโทรทรรศน์ก้าวหน้ามาก มีการสร้างกล้องโทรทรรศน์ขนาดใหญ่บนพื้นโลก และส่งกล้องโทรทรรศน์ขึ้นไปอยู่ในอวกาศเพื่อให้ได้ภาพชัดไม่มีอุปสรรคจากอากาศ นอกจากนั้นยังมีการสร้างกล้องโทรทรรศน์อินฟราเรดซึ่งสามารถตรวจจับวัตถุขนาดเล็กที่มีอุณหภูมิต่ำ จึงทำให้มีการค้นพบวัตถุในแถบคอยเปอร์ที่มีขนาดใกล้เคียงกับดาวพลูโตเป็นจำนวนมาก อาทิเช่น ซีนา เอริส เซดนา วารูนา เป็นต้น ซึ่งถ้าหากเราจะนับวัตถุพวกนี้เป็นดาวเคราะห์ด้วย ระบบสุริยะของเราจะมีดาวเคราะห์หลายสิบดวง ดังนั้นในปี พ.ศ.2549 สมาพันธ์ดาราศาสตร์สากล (International Astronomical Union) จึงประกาศนิยามใหม่ของดาวเคราะห์และวัตถุที่เกี่ยวข้อง ดังนี้
1. ดาวเคราะห์ (Planet) หมายถึง เทห์วัตถุที่มีสมบัติต่อไปนี้
- โคจรรอบดวงอาทิตย์
- มีมวลมากพอที่จะแรงโน้มถ่วงของดาวสามารถเอาชนะความแข็งของเนื้อดาว ส่งผลให้ดาวอยู่ในสภาวะสมดุลไฮโดรสแตติก (hydrostatic equilibrium) เช่น ทรงกลม หรือเกือบกลม
- สามารถกวาดวัตถุในบริเวณข้างเคียงไปได้
2. ดาวเคราะห์แคระ (Dwarf Planet) หมายถึง เทห์วัตถุที่มีสมบัติดังต่อไปนี้ครบถ้วน
- โคจรรอบดวงอาทิตย์
- มีมวลมากพอที่จะแรงโน้มถ่วงของดาวสามารถเอาชนะความแข็งของเนื้อดาว ส่งผลให้ดาวอยู่ในสภาวะสมดุลไฮโดรสแตติก (hydrostatic equilibrium) เช่น ทรงกลม หรือเกือบกลม
- ไม่สามารถกวาดวัตถุในบริเวณข้างเคียงไปได้
- ไม่ใช่ดวงจันทร์บริวารของดาวเคราะห์
3. วัตถุขนาดเล็กในระบบสุริยะ (Small Solar-System Bodies) หมายถึง เทห์วัตถุอื่นๆ นอกเหนือจากที่กล่าวไปแล้ว
ภาพที่ 1 ดาวเคราะห์แคระที่พบในแถบคอยเปอร์ (ที่มา: NASA, JPL)
ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ดาวพลูโตถูกลดระดับให้เป็นดาวเคราะห์แคระ เนื่องจากมีวงโคจรเป็นรูปวงรีบางส่วน ซ้อนทับวงโคจรของดาวเนปจูน ส่วนดาวเคราะห์น้อยที่ใหญ่ที่สุดคือดาวซีรีสถูกยกระดับให้เป็นดาวเคราะห์แคระ เพราะมีขนาดค่อนข้างใหญ่ และมีรูปร่างทรงกลมดังภาพที่ 2
ภาพที่ 2 เปรียบเทียบขนาดของดาวเคราะห์แคระกับโลกและดวงจันทร์ (ที่มา: NASA, JPL)
หากพิจารณาดูจะพบว่า ดาวเคราะห์แคระตามนิยามใหม่นั้นมี 2 ประเภท คือ ดาวเคราะห์แคระที่เป็นดาวเคราะห์น้อยขนาดใหญ่ เช่น ซีรีส เวสตา พัลลาส มีวงโคจรอยู่ในแถบเข็มขัดดาวเคราะห์น้อยระหว่างวงโคจรของดาวอังคารและดาวพฤหัสบดี และดาวเคราะห์แคระที่เป็นวัตถุไคเปอร์ซึ่งถูกเพิ่งค้นพบใหม่มีขนาดใกล้เคียงกับดาวพลูโต และมีวงโคจรถัดจากดาวเนปจูนออกไป ดังภาพที่ 3
ภาพที่ 3 วงโคจรของดาวเอริส (2003UB313) เปรียบเทียบกับดาวพลูโต (ที่มา: http://web.gps.caltech.edu/~mbrown/planetlila)
ตารางที่ 1 รายชื่อดาวเคราะห์แคระขนาดใหญ่ (ที่มา: http://web.gps.caltech.edu/~mbrown/dwarfplanets)
ชื่อ
|
ระยะทางเฉลี่ยจากดวงอาทิตย์ (AU)
|
ขนาด (km)
|
ดาวพุธ
|
0.39
|
4,880
|
ดาวศุกร์
|
0.72
|
12,100
|
โลก
|
1.0
|
12,700
|
ดาวอังคาร
|
1.5
|
6780
|
ซีรีส |
2.8
|
950
|
ดาวพฤหัสบดี
|
5.2
|
139,800
|
ดาวเสาร์
|
9.6
|
116,500
|
ดาวยูเรนัส
|
19.2
|
50,700
|
ดาวเนปจูน
|
30.0
|
49,200
|
ออร์คัส
|
39.34
|
1,100
|
พลูโต
|
39.53
|
2,300
|
อิกเซียน
|
39.65
|
980
|
วารูนา
|
42.90
|
780
|
2003EL61
|
43.31
|
2,000
|
ควออาร์
|
43.58
|
1,290
|
2005FY9
|
45.66
|
1,600
|
เอริส
|
67.69
|
2,400
|
เซดนา
|
486.0
|
1,800
|
x
Subscribe to:
Posts (Atom)